به نقل از «شبستان»

"توق بندان" آیین دیرینه گرگان

تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۵۳۰۴۰

"توق بندان" آیین دیرینه گرگان در ماه محرم است که با قدمتی چند صدساله، نمایشگر بخشی از ارادت و دلدادگی مردم این سرزمین به خاندان اهل بیت و شهدای کربلا است؛ آیینی که از شب چهارم این ماه بستن آن آغاز و تا دهم آن در محله های مختلف شهر ادامه دارد.

به گزارش خبرگزاری شبستان: این آیین که اولین اسناد تاریخی مربوط به آن از دوران صفویه موجود است، به واسطه برخی ویژگی های بصری و زیبایی شناختی اش به عنوان یک میراث معنوی ناملموس سال ۹۲ در فهرست آثار ملی کشور نیز ثبت شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

محمود اخوان مهدوی با بیان این که سند، مدرک و لوحی مربوط به تاریخ دقیق آئین و سنت "توق بندان" وجود ندارد، گفت: اما آنچه مشخص است، از دوران صفویه به بعد این سنت و آئین دست به دست و نسل به نسل در دیار استرآباد چرخیده و امروز تحویل این جامعه شده است.

 

یک محقق، تاریخ نگار و پژوهشگر مسائل تاریخی و فرهنگی گفت: سندی از تاریخ دقیق آغاز سنت "توق بندان" گرگان وجود ندارد و تمام مدارک و شواهد بیانگر اجرای این آیین از دوران صفویه است.

 

وی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: علم بندان سابقه طولانی فرهنگ مذهبی مردم ایران دارد و به شکل و شیوه های متفاوت مانند آیین توق بندان گرگان نمایش دلداگی به اهل بیت و شهدای کربلا را به نمایش می گذارد.

 

 

 

وی بیان کرد: توق بندان آیین اعلام رسمی عزاداری های ماه محرم در محلات قدیمی گرگان است و به جز آن تا روز چهارم مراسم عزاداری در مساجد و تکایای بافت قدیمی این شهر برگزار نمی شود.

 

پژوهشگر مسایل تاریخی و فرهنگی گلستان افزود: از روز چهارم محرم، اولین توق در محله میرکریم به عنوان پیشگام بسته می شود و پس از آن، دیگر محلات اقدام به بستن و آماده سازی محلات خود برای آیین های عزاداری ماه محرم می کنند.

 

اخوان مهدوی ادامه داد: روز پنجم در محله نعلبندان با زیر مجموعه های محلات میخچه گران و پاسرو، روز ششم در محله سبزه مشهد با زیرمجموعه های دوشنبه ای، سرپیر و دباغان و در روز هفتم محله میدان با زیرمجموعه های دربنو، دوشنبه ای و شاهزاده قاسم، شاهد اجرای آئین های توق بندان است.

 

وی ادامه داد: در سال های اخیر و با اضافه شدن محلات جدید و تکایا در مناطقی مانند گرگانجدید، ملل و استقبال اصناف و هیات های مذهبی از آیین توق بندان، این رسم از محلات قدیمی خارج شده و در برخی مناطق دیگر نیز اجرا می شود.

 

این تاریخ نگار گلستانی گفت: از اواخر دوره صفویه با افزایش تکایا، بر تعداد توق های محلات قدیمی گرگان نیز افزوده شد اما در شکل اصلی آن، هر محله و هر زیر محله اش یک پیرتکیه و صاحب یک توق بود.

 

اخوان مهدوی افزود: برخی از توق ها نشانه اتحاد و ارتباط بین محله مرکزی با زیرمجموعه هایش است که در محله نعلبندان توق سه چله ای وجود دارد و این توق هر سال بطور چرخشی در پیرتکیه های نعلبندان، پاسرو و میخچه گران نصب می شود.

 

 

 

وی به فرایند بستن توق ها اشاره کرد و گفت: هر توق از مجموعه ای اجزا اغلب از جنس برنج، مسی و حتی نقره تشکیل شده که بر روی یک دسته بلند حداقل سه متری نصب شده و شامل سینی، قوپه و شاخه های سه پره و چهار پرده و یک تیغه بلند است.

 

وی افزود: این قطعات به صورت تکه تکه در خانه متولی، تکیه یا مکان های معتبر و مقدس نگهداری شده و چند روز قبل از توق بندان، توسط اهالی و متولیان این اجزا با گلاب معطر شسته و با آب نارنج تمیز و براق می شوند.

 

این پژوهشگر گلستانی افزود: توق ها پس از حضور دسته های عزاداری در منزل متولی یا واقف، به بزرگترین مسجد محل منتقل شده و در آنجا قطعات بر روی هم نصب می شود.

 

اخوان مهدوی اضافه کرد: توق ها تا قبل از غروب آفتاب در مساجد قرار داده شده و سپس بر دوش جوانان و بزرگان محل تا جلوی تکایا حمل می شود و تا ۲۸ صفر جلوی درب تکایا آویزان خواهد ماند.

 

آیین‌های ماه محرم یکی از باثبات‌ترین و ارزشمندترین فرهنگ‌های به‌جای مانده از سده‌های دور تاریخ ایران است.

 

با وجود یکسان بودن اندیشه‌های مردم ایران در عزای سالار شهیدان، برنامه‌های اجرا شده در نقاط گوناگون دارای تنوع و جاذبه‌های خاص است که تمرکز بر شناخت دقیق رمز و راز پیدایش آن‌ها در روزهایی که فرهنگ‌ها یکی پس از دیگری در حال نابودی و فراموشی است، ضروری‌تر باشد.

 

 

 

پایان پیام/500

منبع: شبستان

کلیدواژه: ماه محرم عزاداری محرم محرم مسجد شیرخوارگان حسینی کانون های فرهنگی هنری مساجد خبرگزاری شبستان کانون های مساجد استان بوشهر همایش شیرخوارگان حسینی ماه محرم گرگان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۵۳۰۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استقرار تیپ مستقل ارتش در ایلام از مطالبات دیرینه مردم است

به گزارش خبرنگار مهر، حسن بهرام نیا ظهر یکشنبه در دیدار با امیر بهمن بهمرد جانشین عملیات و سردار سرتیپ پاسدار بهرام حسینی‌مطلق رئیس اداره عملیات ستاد کل نیروهای مسلح با قدردانی از همراهی و همکاری ستاد کل نیروی مسلح در کنگره جهانی اربعین‌حسینی، گفت: ستاد کل نیروهای مسلح همواره بستر را برای برگزاری کنگره بزرگ اربعین‌حسینی فراهم می‌کند.

استاندار ایلام از آمادگی کامل از جمله تامین زمین مورد نیاز و دیگر نیازمندی‌ها برای استقرار تیپ مستقل ارتش در استان خبر داد و افزود: به دلیل موقعیت مهم و راهبردی استان ایلام در کشور، استقرار تیپ مستقل ارتش به عنوان یکی از مطالبات دیرینه استان بسیار مهم و اساسی است.

نماینده عالی دولت در استان ایلام بیان داشت: در صورت وجود تیپ مستقل ارتش در ایلام، نیروهای بومی کادر ارتش جمهوری اسلامی ایران که در سایر استان‌ها خدمت می کنند می‌توانند در استان ایلام خدمت کنند و این مهم در آرامش و مدیریت زمان و اقتصاد بسیار مهم است.

وی با اشاره به ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک استان ایلام با کشور عراق، استقرار یک بالگرد نیروهای مسلح در ایلام را ضرورت دانست و گفت: زیرساخت و پشتیبانی برای استقرار بالگرد تامین می‌شود و امیدواریم این بالگرد در استان مستقر شود.

وی با اشاره به حضور فرماندهان عالی‌رتبه ستاد کل نیروهای مسلح و بازدید از زیرساخت این ستاد در استان گفت: امیدواریم این بازدیدها منشا خدمات فراوانی برای استان باشد چرا که همراهی و هماهنگی نیروهای مسلح برگرفته از ولایت‌پذیری است.

وی با اشاره به پاسخ کوبنده جمهوری اسلامی ایران به رژیم منحوس صهیونیستی، این اقدام را مایه افتخار هر ایرانی عنوان کرد و افزود: سپاه مقتدر با مشارکت نیروهای مسلح با انسجام و وحدت، این عملیات مهم را انجام دادند و موجب شدند هیمنه پوشالی رژیم صهیونیستی فرو ریخته شود.

وی عنوان کرد: با همکاری همه نیروهای نظامی و انتظامی، سپاه و ارتش و اعضای شورای تامین، هارمونی خدمت در استان شکل گرفته است.

امیر بهمن بهمرد جانشین عملیات ستاد کل نیروهای مسلح نیز در این دیدار گفت: کنگره اربعین‌حسینی به‌عنوان آبروی نظام در ایلام باشکوه برگزار شد که در این راستا به همه اعضای ستاد اربعین و در راس آن استاندار ایلام که به‌صورت میدانی پای کار بودند عرض خداقوت دارم.

ی با قدردانی از حمایت‌های استاندار ایلام از نیروهای مسلح در استان، افزود: نیروهای مسلح وظیفه تامین امنیت را دارند و این امنیت با هم‌افزایی و کمک مسئولین استان و شخص استاندار به عنوان مدیریت ارشد استان حاصل می‌شود.

جانشین عملیات ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به پاسخ دندان‌شکن ایران اسلامی به رژیم منحوس صهیونیستی، ادامه داد: به دلیل ضربه موشکی ایران به استکبار، نیروهای مسلح بیش از گذشته مورد هجمه و رصد نظام استکبار قرار می‌گیرد.

گفتنی است در این نشست امیر بهمن بهمرد جانشین عملیات و سردار سرتیپ پاسدار بهرام حسینی‌مطلق رئیس اداره عملیات ستاد کل نیروهای مسلح در پاسخ به درخواست‌های استاندار در خصوص استقرار تیپ مستقل ارتش و استقرار یک فروند بالگرد نیروهای مسلح در ایلام، قول پیگیری مساعد دادند.

کد خبر 6091092